Zapalenie płuc to zapalenie tkanki płucnej, głównie pochodzenia zakaźnego, w którym dotknięte są pęcherzyki płucne. Przebieg tej choroby u dzieci ma wiele cech.
Ta niebezpieczna choroba jest często nazywana zapaleniem płuc - pod wpływem różnych czynników w tkance płucnej rozwija się proces patologiczny, powodując zespół zaburzeń oddechowych. U dzieci choroba należy do wystarczająco ciężkich i wymaga leczenia w szpitalu.
Przyczyny zapalenia płuc
Zapalenie płuc jest uważane za chorobę polietiologiczną. Rodzaj konkretnego patogenu może być związany ze stanem odporności dziecka, jego warunkami życia i lokalizacją (w przypadku szpitalnego zapalenia płuc).
Wśród drobnoustrojów, które mogą być czynnikami sprawczymi tej choroby, można wyróżnić:
- pneumokoki (wykryte u około jednej czwartej pacjentów);
- mykoplazma (około 30%);
- chlamydia (około 30%).
Ponadto, przyczyną choroby może być gronkowiec (aureus i epidermal), grzyby, prątki gruźlicy, Haemophilus influenzae i szereg innych patogenów, w tym wirusy (grypa, paragrypa, różyczka, cytomegalowirus itp.).
W szczególności w ciele niemowląt w wieku od sześciu miesięcy do pięciu lat, które zachorowały w domu, lekarze najczęściej znajdują pneumokoki i Haemophilus influenzae. U dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, zwłaszcza w okresie letnio-jesiennym, dominuje zapalenie płuc wywołane przez mykoplazmę.
W przypadku pozaszpitalnego zapalenia płuc częściej aktywuje się jego własna (endogenna) flora bakteryjna z nosogardzieli, ale nie wyklucza się przenikania patogenu z zewnątrz.
Czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju zapalenia płuc obejmują:
- ARVI;
- hipotermia ciała;
- spożycie wymiocin do dróg oddechowych dziecka podczas zwracania pokarmu lub ciał obcych.
Ponadto fatalną rolę może odegrać brak witamin i niewystarczająco rozwinięta odporność. Ryzyko zapalenia płuc wzrasta również u młodych pacjentów z krzywicą, wrodzoną wadą serca, po urazach porodowych, poważnych sytuacjach stresowych, na tle mukowiscydozy.
Szpitalne (szpitalne) zapalenie płuc obserwuje się, gdy dziecko jest leczone w szpitalu z powodu jakiejkolwiek innej choroby. Zapalenie płuc w takich przypadkach jest spowodowane przez patogeny odporne na antybiotyki. Wśród tak zwanych szczepów „szpitalnych” - Klebsiella, Proteus, Pseudomonas aeruginosa, gronkowce. Nie wyklucza się zapalenia płuc wywołanego przez endogenne mikroorganizmy pacjenta.
Według statystyk, w ostatnich latach częstość występowania zapalenia płuc u dzieci w wieku poniżej 3 lat wynosi około 20 przypadków na tysiąc, a u starszych dzieci - około 6 przypadków na tysiąc.
Objawy zapalenia płuc
Obraz kliniczny zależy od rodzaju zapalenia płuc - zgodnie z istniejącą klasyfikacją choroba ta może być:
- jedno- lub dwustronne;
- ogniskowy;
- segmentowy (gdy zapalenie się rozprzestrzenia, obejmując cały segment płuca);
- drenaż (dotyczy kilku segmentów);
- lobar (zapalenie zlokalizowane w górnym lub dolnym płacie).
Ponadto w zależności od lokalizacji stanu zapalnego występują:
- odoskrzelowe zapalenie płuc;
- zapalenie płuc;
- wysiękowe zapalenie opłucnej (gdy płyn pojawia się w jamie opłucnej, stan może skomplikować przebieg choroby).
Klinika zależy również od wieku dziecka. U starszych dzieci objawy są wyraźniejsze i bardziej charakterystyczne, natomiast u najmniejszych, po minimalnych objawach, dość szybko rozwija się ciężka niewydolność oddechowa, głód tlenowy.
Zwykle pierwszymi objawami zapalenia płuc są takie ogólne objawy jak płaczliwość, trudności w oddychaniu przez nos, utrata apetytu i senność. Później temperatura może nagle wzrosnąć, utrzymując się przez kilka dni na poziomie około 38°C. W tym czasie pojawia się również wzmożony oddech i tętno, skóra blednie.
Kaszel z zapaleniem płuc może pojawić się dopiero piątego lub szóstego dnia, może być inny - głęboki lub powierzchowny, suchy lub mokry, napadowy. Kiedy bierze udział w procesie zapalnym oskrzeli, zaczyna się pojawiać plwocina.
Objawy z innych systemów mogą obejmować:
- ból w mięśniach;
- wysypki skórne;
- zaburzenia stolca (biegunka);
- drgawki - u niemowląt z wysoką temperaturą.
Objawy kliniczne gronkowcowego zapalenia płuc obejmują wyższą (do 40 ° C) temperaturę, która nie znika przez kilka dni (do dziesięciu dni). W tym przypadku choroba charakteryzuje się ostrym początkiem i szybkim wzrostem nasilenia objawów.
Diagnostyka
Podczas badania lekarz może wywnioskować o zatruciu i niewydolności oddechowej, świszczącym oddechu i innych ważnych objawach.
Zapalenie płuc jest często wykrywane podczas osłuchiwania płuc, biorąc pod uwagę towarzyszące objawy kliniczne i informacje uzyskane z wywiadu z pacjentem lub jego rodzicami. Podczas stukania w klatkę piersiową nad dotkniętym obszarem często obserwuje się skrócenie dźwięku. Jednak brak tego objawu nie może wykluczyć zapalenia płuc.
Według niektórych ekspertów zapalenie płuc u najmniejszych pacjentów „łatwiej jest zobaczyć niż usłyszeć”. Faktem jest, że nawet przy braku zmian podczas słuchania, takie objawy zapalenia płuc, jak duszność, cofanie mięśni pomocniczych, sinica trójkąta nosowo-wargowego i odmowa jedzenia, stają się oczywiste.
W przypadku podejrzenia zapalenia płuc natychmiast przeprowadza się badanie rentgenowskie, które może nie tylko potwierdzić diagnozę, ale także dać wyobrażenie o lokalizacji i stopniu rozprzestrzeniania się procesu zapalnego w płucach.
Analiza kliniczna jest również dość pouczająca. Z zapaleniem płuc pokazuje:
- wzrost liczby leukocytów;
- wzrost liczby kłujących leukocytów;
- podwyższony poziom ESR wskazujący na stan zapalny.
Jednak zapalenie płuc może również wystąpić na tle braku takich charakterystycznych zmian we krwi.
Na podstawie wyników analizy bakteriologicznej śluzu z nosa i gardła oraz plwociny (jeśli to możliwe) określa się konkretny rodzaj patogenu, a także jego wrażliwość na antybiotyki.
W przypadku podejrzenia wirusowego charakteru choroby stosuje się metodę wirusologiczną w celu zdiagnozowania infekcji chlamydiami i mykoplazmami - ELISA i PCR.
Zgodnie ze wskazaniami (z ciężkim przebiegiem choroby i ryzykiem powikłań) pacjenci otrzymują EKG i inne badania.
Leczenie
Przy potwierdzonej diagnozie do szpitala trafiają małe dzieci, a także starsi pacjenci z objawami niewydolności oddechowej. Lekarze zalecają rodzicom, aby nie opuszczali szpitala, ponieważ przebieg choroby jest nieprzewidywalny. W przypadku zapalenia płuc ciężkość stanu może bardzo szybko wzrosnąć.
Kwestia nagłej hospitalizacji dziecka z zapaleniem płuc jest rozwiązywana z uwzględnieniem szeregu innych czynników, w szczególności:
- obecność nieprawidłowości rozwojowych i chorób wrodzonych;
- obecność współistniejących chorób;
- możliwa hipotrofia;
- stany niedoboru odporności;
- rodzina niechroniona społecznie itp.
Lekarze zezwalają na leczenie dzieci powyżej trzeciego roku życia w domu tylko wtedy, gdy są w pełni pewni starannej realizacji wszystkich wizyt.
Głównym elementem terapii pacjentów z zapaleniem płuc są leki przeznaczone na czynnik sprawczy choroby. Skuteczność leczenia można zwykle ocenić po 1-2 dniach, na podstawie obiektywnych danych, wyników badań laboratoryjnych, a także powtórnych zdjęć rentgenowskich.
W przypadku, gdy stan pacjenta nie ulega poprawie, pojawia się pytanie o zmianę schematu leczenia lub łączenie leków z lekami z innej grupy.
W leczeniu zapalenia płuc u dzieci powszechnie stosuje się antybiotyki z trzech głównych grup:
- ampicylina, amoksyklaw (półsyntetyczne penicyliny);
- azytromycyna, erytromycyna (makrolidy);
- cefalosporyny II i III generacji.
Pacjentom z ciężką chorobą przepisuje się również aminoglikozydy, imipinemy.
Legionella zapalenie płuc leczy się głównie ryfampicyną. W leczeniu grzybiczego zapalenia płuc przepisywane są leki, takie jak amfoterycyna B, flukonazol itp.
Fluorochinolony w leczeniu pacjentów pediatrycznych stosuje się tylko w skrajnych przypadkach ze wskazań życiowych.
Dopóki temperatura pozostaje wysoka, pacjenci wymagają ścisłego leżenia w łóżku.
Detoksykację dożylną stosuje się w najcięższych przypadkach, a także w powikłaniach, które rozwijają się na tle zapalenia płuc.
Aby zapobiec zniszczeniu tkanki płucnej w ciągu pierwszych trzech dni, pacjentom z rozległym procesem zapalnym czasami przepisuje się leki gordox, contrikal i inne leki przeciwproteazowe.
Inne leki stosowane w zapaleniu płuc u dzieci to:
- przeciwgorączkowe (z groźbą wystąpienia drgawek na tle wysokiej gorączki u niemowląt);
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (diklofenak, ibuprofen) - z uporczywą gorączką;
- krótkie cykle kortykosteroidów - z powikłaniami, takimi jak zapalenie opłucnej;
- ACC, bromheksyna, mukoben i inne środki mukolityczne i wykrztuśne - w przypadku uporczywego kaszlu z gęstą, trudną do oddzielenia flegmą; przepisywane są mukolityki.
Odpowiednie picie, inhalacja ciepłą alkaliczną wodą mineralną lub 2% roztworem sody oczyszczonej przyczyniają się do upłynnienia plwociny.
Fizjoterapeutyczne metody leczenia są również uważane za skuteczne w przypadku zapalenia płuc, w tym induktotermię, mikrofale, elektroforezę. Masaże i ćwiczenia fizjoterapeutyczne, połączone bezpośrednio po ustąpieniu gorączki, mogą przyspieszyć powrót do zdrowia i zmniejszyć ryzyko powikłań po zapaleniu płuc
Ważne jest zapewnienie wymaganej objętości płynu. Przy zapaleniu płuc dziecko powinno pić jak najwięcej – wodę, napoje owocowe, herbaty ziołowe, wywary warzywne i kompoty, w zależności od wieku. Niemowlętom poniżej pierwszego roku życia zaleca się wypijanie objętości płynu równej 140 ml/kg masy ciała dziennie (w tym mleko matki lub mieszankę, jeśli dziecko jest karmione sztucznie lub mieszane).
Okres regeneracji
Dla pacjentów rekonwalescencyjnych zalecane są kompleksowe środki ochrony zdrowia:
- regularne spacery na świeżym powietrzu;
- koktajle tlenowe przygotowywane z soków i ziół;
- kompletna dieta i terapia witaminowa.
Dzieci po zapaleniu płuc powinny być monitorowane przez lokalnego pediatrę przez następny rok, okresowo oddając krew i odwiedzając lekarza laryngologa, alergologa i pulmonologa.
