W dobie ciągłej rywalizacji bardzo ważne jest rozwinięcie u dziecka silnej, pewnej siebie osobowości. Nie wystarczy jednak pielęgnować w nim poczucie odpowiedzialności, inicjatywy i dyscypliny – potrzeba więcej, by dziecko wyrosło na lidera.
Przez lidera należy rozumieć nie tylko osobę, która posiada umiejętności zarządzania, takie jak planowanie czasu, osiąganie celów i chęć podejmowania trudnych zadań – same te umiejętności nie czynią z właściciela lidera. Dla jasności: Steve Jobs, Henry Ford czy Michael Jackson – każdy z nich uważany jest za lidera w swojej dziedzinie. Może byli bardzo zdyscyplinowani, z dużą odpowiedzialnością, a może nawet ćwiczyli każdego ranka. Ale musisz przyznać, że nie to uczyniło ich ich liderami. A raczej nie tylko.
Jeśli człowiek wie, co chce osiągnąć od życia, kogo widzi w nim siebie w dłuższej perspektywie i ma plan, jak osiągnąć ten cel, to z dużym prawdopodobieństwem stanie się liderem swojego życia. A on sam już sam określi, co jest dla niego ważniejsze: żelazna dyscyplina czy elastyczność, niezaprzeczalna determinacja czy królewski spokój, umiejętność delegowania czy własnej produktywności.
Kolejną ważną cechą lidera jest dojrzałość psychiczna. Taka osoba, w przeciwieństwie na przykład do niedojrzałego dziecka, szuka wyjścia z każdej sytuacji i musi ją znaleźć, ponieważ nie jest ograniczona zasadami i jakimś systemem. Ważne jest, aby dokładnie edukować tę cechę u dziecka, ale od razu wyjaśnij, że ścieżka „nad głową” powinna być stosowana tylko w najbardziej ekstremalnych przypadkach lub całkowicie jej unikać. Bo uczciwość i przyzwoitość nie są czynnikami ograniczającymi.
Ludzki przywódca nie zawsze jest przywódcą. Liniowi gracze zespołowi są często liderami, ponieważ najważniejszy jest dla nich wynik, a nie autoafirmacja. Lider może równie dobrze sprzątać podłogi w biurze lub wykonywać inną „nieprestiżową” pracę, jeśli jasno rozumie, do czego służy ten krok i jaki będzie następny.
Okazuje się, że liderem może być absolutnie każda osoba, niezależnie od zawodu. Artystę, który posiada określone cechy i zaraża swoich zwolenników swoimi osądami lub twórczymi odkryciami, można śmiało uznać za lidera, ale nie każdego dyrektora firmy można nazwać liderem.
Z jednej strony z powyższego wynika, że wychowanie lidera nie zadziała, ponieważ rozwój zdolności samoorganizacyjnych, oratorskich i żelaznej woli wcale nie gwarantuje, że w przyszłości Twoje dziecko będzie w stanie inspirować innych do naśladowania go.
Jednocześnie płynie drugi wniosek: dziecko, które szuka i umie realizować własne pragnienia, może zostać liderem. I właśnie tę jakość można wspomóc w jej rozwoju:
- zapytaj dziecko, czego chce, i jeśli to możliwe, wysłuchaj jego uwag, uwzględnij je przy podejmowaniu decyzji. Regularne pytania „Czego chcesz” pomogą dziecku zrozumieć jego pragnienia, umieć je sformułować.
- Wspólnie z dzieckiem uświadom sobie, że pragnienia mają na celu stworzenie, a nie zniszczenie. Dorośli łatwo rozumieją, że malowanie i rozdzieranie tapety to zły pomysł, a przyklejenie podartej książki to dobry pomysł. Dziecko podświadomie też to rozumie i samo z siebie nie chce niszczyć, ale jeśli nadal zdarza się to często, to rodzice powinni przede wszystkim zwrócić uwagę na siebie. Najprawdopodobniej to oni niosą ze sobą jakieś destrukcyjne idee w swoim własnym zachowaniu.
- porozmawiaj z dzieckiem i usłysz jego motywy behawioralne. Często zdarza się, że dziecko dąży do dobrego celu, ale nie wie, jak go osiągnąć, robiąc to, co właściwe. Na przykład ukradł innemu dziecku piękną zabawkę, ale tylko po to, by dać ją swojej siostrze. W takim przypadku ważne jest, aby wyjaśnić dziecku, że jego pragnienie jest bardzo dobre, tylko sposób realizacji nie. Wyjaśnij dlaczego i pomóż znaleźć inne sposoby rozwiązania, ale nie łaj go ślepo za każde wykroczenie. Jeśli ciągle karzesz dziecko za wszystko, to dość szybko stłumi w sobie wszelkie pragnienia.
- chwal dziecko za dążenie do spełnienia swoich pragnień. Jeśli dziecko czegoś chce, niech spróbuje, nawet jeśli nie uda mu się za pierwszym czy dziesiątym razem. Tylko w ten sposób ułożona jest zasada „Widzę cel – nie widzę przeszkód”. I tylko w ten sposób powstają cechy przywódcze: kiedy dziecko nie jest zatrzymane w pragnieniach, ale ma możliwość zbliżenia się do nich. Ważne jest tutaj, aby dziecko dążyło do celu metodą prób i błędów – dzięki temu nauczy się dostrzegać związek między swoimi działaniami, uzyskanymi wynikami i konsekwencjami. Załóżmy, że rodzic dał pieniądze na nową bluzę, której dziecko naprawdę chciało. Ale wydał te pieniądze na rozrywkę. Nie ma sensu prosić ponownie, teraz dostanie pieniądze dopiero w przyszłym miesiącu, więc będzie musiał wytrzymać bez bluzy. Dzięki temu dziecko nie tylko nauczy się czegoś pragnąć, ale także będzie odpowiedzialnie podchodzić do realizacji planu lub wymyślać inne sposoby jego osiągnięcia (na przykład poprzez zarobienie niezbędnych pieniędzy).
