Zwyczajowo przywołuje się podświadome myśli i idee, które w danym momencie są poza świadomością. Innymi słowy, są to myśli, które nie mogą stać się świadome.
Z filozoficznego punktu widzenia podświadomość jest warstwą świadomości, która może się ujawnić tylko w szczególnych przypadkach. Odnosi się to do snu lub błędnych działań. W psychologii termin ten używany jest w odniesieniu do procesów i stanów psychicznych leżących poza sferą świadomości.
Termin „podświadomość” pojawił się po raz pierwszy pod koniec XVIII wieku. Następnie wyznaczył sferę działania zjawisk nieświadomych. W teoriach fizjologicznych podświadomość wiąże się z różnymi fizjologicznymi mechanizmami zachowania. Termin ten jest niezwykle ważnym pojęciem w teorii psychoanalitycznej. Ale dopiero od momentu, gdy Zygmunt Freud zaczął używać tej koncepcji, zaczęto ją aktywnie wykorzystywać w psychologii.
Freud zawsze uważał, że podświadoma strona życia psychicznego jest o wiele ważniejsza niż świadoma. Porównał nawet podświadomość do góry lodowej. Jego zdaniem to podświadomość zawiera ważne instynkty i wspomnienia, które mogą stać się świadome. Ale nastąpiło nagłe stłumienie. Okazuje się, że materiał podświadomy jest siłą, która skłania człowieka do działań o określonym charakterze. Freud opracował specjalną technikę badania podświadomości. Zasugerował, że przeniesienie niektórych bolesnych chwil z podświadomości do świadomości pomogłoby złagodzić chorobę psychiczną. Według Freuda automatyczne zachowanie można wykonywać bez świadomej świadomości. Ale jednocześnie nie można tego uznać za podświadomy.
Podświadomość ma kluczowe znaczenie dla nauk socjologicznych, jak często zwraca się do psychoanalityków. Teorie postfreudowskie skontrastowano z jego naukami o podświadomości. Tak więc A. Adler jako pierwszy próbował radykalnie zrewidować nauki Freuda. Przedstawił zasadę kompensacji psychologicznej i starał się przedstawić każdą aktywność psychologiczną jako walkę na poziomie podświadomości. Jung zasugerował, że podświadomość osobista skrywa głębszą warstwę podświadomości zbiorowej. A Fromm przyznał istnienie indywidualnej podświadomości. Jego zdaniem społeczeństwo samodzielnie określa, jakie myśli i uczucia mogą osiągnąć świadomy poziom, a które są niebezpieczne dla jego istnienia. Okazuje się, że treść podświadomości może być określona przez samą strukturę społeczeństwa.
