Enureza to niekontrolowane oddawanie moczu w nocy u starszych dzieci, kiedy są one już w stanie kontrolować proces opróżniania pęcherza. Nietrzymanie snu może powodować poważne problemy psychologiczne zarówno dla dziecka, jak i jego rodziny.
Przyczyny moczenia nocnego
Moczenie nocne jest dość powszechnym zjawiskiem. Dotyka około jednego na siedmioro dzieci w wieku powyżej 5 lat i co dwudzieste w wieku powyżej 10 lat. Chłopcy mają to zaburzenie dwa razy częściej niż dziewczynki. Nocne nietrzymanie moczu jest nadal uważane za normalne u dzieci poniżej 5 roku życia.
Istnieją dwa rodzaje moczenia nocnego. Jeśli dziecko nie wykształciło jeszcze kontroli nad oddawaniem moczu, a pojawia się ono samoistnie jak u niemowlęcia, takie moczenie nazywamy pierwotnym. Jeśli dziecko pozostawało suche w łóżku przez wystarczająco długi czas, a następnie ponownie zaczęło oddawać mocz we śnie, jest to moczenie wtórne.
Lista przyczyn występowania moczenia nocnego jest dość obszerna. Czasami nie jeden, ale kilka czynników prowadzi do tego. Najczęstszą przyczyną jest opóźniony rozwój neurologiczny. Układ nerwowy dziecka powoli przetwarza uczucie pełności w pęcherzu.
Ważną rolę odgrywa składnik genetyczny. Dzieci, których jeden lub oboje rodzice sami mieli ten problem, stanowią odpowiednio 44 procent i 77 procent osób z tym zaburzeniem. Badania genetyczne pokazują, że moczenie nocne jest powiązane z genami na chromosomach 13q i 12q oraz prawdopodobnie 5 i 22.
Inne powody są mniej powszechne. Należą do nich spożywanie napojów i pokarmów zawierających kofeinę, która zwiększa produkcję moczu przez nerki. Problem nietrzymania moczu pojawia się u dzieci z przewlekłymi zaparciami. Zatłoczona okrężnica wywiera nacisk na pęcherz. Dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi są bardziej narażone na niekontrolowane oddawanie moczu.
Leczenie zaburzenia
Dwie fizyczne funkcje zapobiegają moczeniu nocnemu. Pierwszym z nich jest wytwarzanie przez organizm hormonu, który zmniejsza produkcję moczu po zachodzie słońca. Ten hormon antydeurynowy jest znany jako wazopresyna. Cykl produkcji tego hormonu nie występuje u noworodków. U niektórych dzieci rozwija się w wieku od dwóch do sześciu lat, u innych od szóstego roku życia do końca okresu dojrzewania.
Drugą funkcją jest zdolność do budzenia się, gdy pęcherz jest pełny. Zdolność ta rozwija się w tym samym wieku, co produkcja hormonu wazopresyny. Jednak nie jest to związane z tym cyklem hormonalnym.
Lekarze zalecają, aby nie spieszyć się z rozpoczęciem leczenia, dopóki dziecko nie ukończy sześciu lub siedmiu lat. W niektórych przypadkach lekarze mogą rozpocząć leczenie wcześniej, aby podnieść samoocenę dziecka lub pomóc poprawić postawy członków rodziny lub przyjaciół. Karanie dzieci jest nieskuteczne i może tylko zaszkodzić leczeniu.
Jako terapię początkową zaleca się proste techniki behawioralne. Stosowane są specjalne alarmy, które emitują głośny sygnał w odpowiedzi na wilgoć. Budziki są uważane za skuteczne, dzieci 13 razy częściej pozostają suche. Możliwe są jednak nawroty – od 29 do 69 procent przypadków. W przypadku nawrotów leczenie jest zwykle powtarzane.
Dobry efekt wykazały tabletki Desmopressin - syntetyczny analog hormonu wazopresyny. Dzieci, które je przyjmowały, pozostawały suche 4,5 razy częściej niż te, które przyjmowały placebo.
