Skala Apgar do oceny podstawowych funkcji życiowych noworodka to optymalny system, który pozwala w jak najkrótszym czasie określić, czy dziecko potrzebuje pilnych działań ustabilizujących jego stan.
Skala Apgar została zaprezentowana przez amerykańską anestezjolog Virginię Apgar na konferencji medycznej w 1952 roku. Lekarz zalecił ten system oceny noworodków, aby określić potrzebę zabiegów resuscytacyjnych w pierwszych minutach życia dziecka. System nie od razu stał się popularny i początkowo był używany tylko w klinice, w której pracował jego autor. Kiedy jednak odsetek noworodków uratowanych dzięki skali Apgar przekroczył 70, rozprzestrzeniła się ona na cały świat i stała się obowiązkowa do stosowania we wszystkich placówkach medycznych.
Opis metody
Skala Apgar jest obecnie jedyną obiektywną metodą określenia podstawowych funkcji życia dziecka zaraz po urodzeniu. Pozwala natychmiast udzielić dziecku pomocy w nagłych wypadkach, aby zapobiec rozwojowi powikłań po porodzie. Istota metody polega na cyfrowym odzwierciedleniu najważniejszych funkcji:
Kolor skóry, Tętno, Reakcje na bodźce zewnętrzne, zdolność mięśni do kurczenia się i rozluźniania, · Liczba oddechów i wydechów.
Ocenę stanu dziecka w skali Apgar przeprowadza się dwukrotnie – w pierwszej i piątej minucie życia. Odebrane dane są sumowane i wyświetlany jest pojedynczy wskaźnik w zakresie do 10 punktów.
Na uwagę zasługuje fakt, że ocena stanu dziecka nie wymaga użycia żadnych przyrządów czy aparatury medycznej, obecności zespołu wysokospecjalistycznych lekarzy. Ginekolog lub położnik, który urodził dziecko, lub pediatra mogą przeprowadzać manipulacje i wyświetlać dane. Na podstawie wyniku uzyskanego podczas kontroli w skali Apgar podejmuje się decyzję o dalszej obserwacji noworodka, konieczności podjęcia działań resuscytacyjnych, ich złożoności i czasie trwania.
Metody oceny głównych wskaźników w skali Apgar
10 lat po opisaniu przez autora metody oceny stanu noworodka, doskonalszy model przedstawił pediatra Joseph Butterfield. Istota techniki pozostała taka sama, lekarz tylko nieznacznie ją zmodyfikował, ułatwiając sam proces oceny i usprawniając działania:
A (Wygląd) - kolor skóry, P (Puls) - puls, G (grymas) - refleks, A (Aktywność) - aktywność (napięcie mięśni), R (Oddychanie) - oddech.
Pierwszy etap - badane są wszystkie powłoki skórne, określany jest ich kolor. Następnie obliczane jest tętno (puls). Kolejnym krokiem jest stwierdzenie obecności podstawowych odruchów ssania i połykania. Następnie dokonuje się oceny ruchów ruchowych, mimiki, ogólnej aktywności dziecka. Najwyższą ocenę otrzymuje noworodek, który krzyczy i losowo porusza rękami, nogami i kręci głową. Ostatni etap – ustalenie częstotliwości wdechu-wydechu – pozwala określić, jak głęboko dziecko oddycha, czy jego płuca są w pełni otwarte.
Objawy kliniczne i ich ocena w skali Apgar
Każda sala porodowa musi posiadać tabelę w skali Apgar, która wskazuje główne wskaźniki kliniczne i zasady ich oceny w punktach. Dane są standardowe, przyszła mama z łatwością je zapamięta:
· Kolor skóry - 0 punktów za sinicę, 1 - różowe ciało, niebieskie kończyny, 2 punkty - różowe ciało, ręce i nogi;
· Heartbeat - 0 punktów przy jego braku, 1 punkt przy 100 uderzeniach na minutę, 2 - jeśli puls przekracza 100;
Odruchy - 0 pkt w przypadku braku reakcji na dotyk, 1 pkt - słabe ruchy, brak grymasów, 2 pkt - obecność głośnego płaczu, mimika, kaszel, kichanie, reakcje na łaskotanie nóg, cewnik nosowy;
Napięcie mięśniowe - 0 punktów przy całkowitym braku ruchu, rozluźnionym ciele i zwisających kończynach, 1 - przy powolnych ruchach i reakcjach, 2 - jeśli dziecko jest aktywne;
Oddychanie - 0 jeśli dziecko nie oddycha, 1 punkt - przy nieregularnym oddechu i słabym płaczu, 2 punkty - normalny oddech i głośny płacz.
Procedura oceny jest następująca – lekarz bada noworodka, wymienia punkty, a pielęgniarka zapisuje dane w karcie dziecka. Jeśli suma punktów jest niska, na salę porodową wzywany jest resuscytator, z którym dokonuje ponownej oceny stanu dziecka według skali Apgra i podejmuje odpowiednie działania wspierające jego życie.
Jak odszyfrowywane są sumy skali Apgar
Skala Apgar jest najbardziej pouczająca i pozwala ocenić stan dziecka w pierwszych minutach jego życia tak obiektywnie, jak to możliwe, przewidzieć zarówno najbliższą przyszłość, jak i ogólny sukces rozwoju. Dane uzyskane podczas tego badania są wpisywane do wypisu ze szpitala i książeczki medycznej dziecka w postaci jednego wskaźnika cyfrowego, czyli rodzice noworodka również mogą się z nimi zapoznać. Wskaźniki witalności noworodka w skali Apgar można odczytać po prostu:
0-2 pkt – sytuacja krytyczna, konieczność pilnej resuscytacji, stały monitoring pediatrów i wąskich lekarzy specjalistów po wypisaniu ze szpitala, 3-6 - stan zadowalający z niewielkimi odchyleniami, charakterystyczny dla wcześniaków, wymagający szczególnej uwagi pediatry, 7-9 punktów – optymalny wskaźnik potwierdzający, że dziecko jest zdrowe i nie wymaga nadzoru lekarskiego, · 10 punktów to najlepszy wskaźnik, ale w Rosji jest rzadko pokazywany, ponieważ specjaliści nie chcą brać odpowiedzialności i twierdzą, że dziecko jest całkowicie zdrowe.
Po wypisie ze wskaźnika muszą zapoznać się nie tylko rodzice noworodka, ale także pediatra, pielęgniarka patronacka w miejscu zamieszkania dziecka. Na podstawie tych danych podejmuje się decyzje o częstotliwości wizyt dziecka w domu przez lekarza specjalistę, ustala się harmonogram szczepień, przepisuje się procedury i konsultacje wąskich specjalistów - pulmonologa, kardiologa, neonatologa, neurolog, chirurg i inni.
Skala Apgar i prognozy dla noworodka
Przeprowadzana jest dwukrotna ocena stanu noworodka w skali Apgar w celu określenia dynamiki rozwoju dziecka w pierwszych minutach życia. Pozwala to śledzić możliwe naruszenia w pracy ważnych narządów, a na podstawie uzyskanych danych powstaje prognoza ogólnego rozwoju dziecka.
Najniższy wynik ogólny (od 0 do 2) nie powinien wywoływać paniki u rodziców. Współczesna medycyna jest w stanie zająć się nawet dziećmi z takimi wskaźnikami. Jeśli noworodkowi przyznany zostanie wynik od 0 do 2, natychmiast przypisuje się mu kompleks środków resuscytacyjnych, które mogą obejmować:
Natychmiastowe podłączenie do respiratora, Instalacja zewnętrznego rozrusznika serca, Odpowiednie metody intensywnej pielęgnacji, · Sztuczne karmienie przez cewnik.
98% dzieci urodzonych z niskimi wskaźnikami aktywności życiowej w skali Apgra przeżywa i łatwo adaptuje się w społeczeństwie, nie ma żadnych odchyleń ani psychologicznych, ani fizjologicznych od swoich rówieśników. Jedyne, czego będą potrzebować, to regularny nadzór lekarza.
Dane uzyskane podczas badania dziecka w skali Apgar są przekazywane młodej matce bezpośrednio po manipulacjach. Ponadto decyzja o dalszych działaniach jest również wyrażona, jeśli rodząca jest w stanie je dostrzec. Z reguły informacja jest przekazywana ponownie po przeniesieniu matki z sali porodowej na oddział z dzieckiem lub bez dziecka.
