Myślenie krytyczne to zbiór sądów, na podstawie których formułowane są pewne wnioski i dokonywana jest ocena obiektów krytyki. Jest to szczególnie charakterystyczne dla badaczy i naukowców wszystkich dziedzin nauki. Myślenie krytyczne zajmuje wyższy poziom niż zwykłe myślenie.
Wartość doświadczenia w kształtowaniu krytycznego myślenia
Trudno analizować i wyciągać wnioski na temat tego, w czym jesteś słabo zorientowany. Dlatego, aby nauczyć się myśleć krytycznie, konieczne jest badanie obiektów we wszystkich możliwych powiązaniach i relacjach z innymi zjawiskami. Duże znaczenie w tym przypadku ma także posiadanie informacji o takich obiektach, umiejętność budowania logicznych łańcuchów osądów i wyciągania świadomych wniosków.
Na przykład, można ocenić wartość dzieła sztuki tylko znając wiele innych owoców działalności literackiej. Jednocześnie nieźle jest być znawcą historii rozwoju człowieka, kształtowania się literatury i krytyki literackiej. W oderwaniu od kontekstu historycznego dzieło może stracić sens. Aby ocena dzieła sztuki była dostatecznie kompletna i uzasadniona, konieczne jest również wykorzystanie posiadanej wiedzy literackiej, która obejmuje zasady konstruowania tekstu literackiego w ramach określonych gatunków, system różnych technik literackich, klasyfikację i analizę istniejących stylów i trendów w literaturze itp. Jednocześnie ważne jest, aby przestudiować wewnętrzną logikę fabuły, kolejność działań, układ i interakcję postaci dzieła sztuki.
Cechy krytycznego myślenia
Inne cechy krytycznego myślenia obejmują:
- wiedza o badanym obiekcie jest jedynie punktem wyjścia do dalszej aktywności mózgu związanej z budowaniem łańcuchów logicznych;
- konsekwentnie budowane i oparte na zdroworozsądkowym rozumowaniu prowadzi do identyfikacji prawdziwych i błędnych informacji o badanym obiekcie;
- myślenie krytyczne zawsze wiąże się z oceną dostępnych informacji o danym obiekcie i odpowiadającymi im wnioskami, natomiast ocena z kolei wiąże się z posiadanymi umiejętnościami.
W przeciwieństwie do zwykłego myślenia krytyczny nie podlega ślepej wierze. Myślenie krytyczne pozwala za pomocą całego systemu sądów o przedmiocie krytyki zrozumieć jego istotę, ujawnić prawdziwą wiedzę o nim i obalić fałszywe. Opiera się na logice, głębi i kompletności badań, prawdziwości, adekwatności i spójności osądów. Jednocześnie oczywiste i od dawna sprawdzone twierdzenia są przyjmowane jako postulaty i nie wymagają powtórnego dowodu i oceny.
