Słowo „prerogatywa” jest szczególnie często używane, jeśli chodzi np. o politykę, uprawnienia wysokich urzędników. Ale co oznacza ten termin i jak do tego doszło?
Historia pojawienia się terminu „przywilej”
Słowo „przywilej” powstało w czasach starożytnego Rzymu, w epoce starożytnego króla rzymskiego Serwiusza Tulliusza, w VI wieku p.n.e. Król wydał dekret, zgodnie z którym wszyscy pełnoprawni obywatele rzymscy, w zależności od ich zamożności i pozycji w społeczeństwie, zostali podzieleni na określone klasy majątkowe.
Każda z tych klas była zobowiązana, w razie potrzeby, do wystawienia określonej liczby uzbrojonych wojowników, zjednoczonych w jednostki zwane „centuriami”. Dlatego każdy obywatel rzymski, po osiągnięciu pełnoletności, został przydzielony do jednego z wieków swojej klasy.
Głosowanie w ważnych sprawach dotyczących spraw państwowych odbywało się także na listach tych stuleci. Niektóre centurie z wyższych sfer otrzymały prawo do proponowania nowych praw przez króla Serwiusza Tulliusza. Takie stulecia zaczęły nosić honorowy tytuł „przywileju”.
Z czasem prawo to zaczęło być uważane za anachronizm, aw dobie Imperium zostało całkowicie zapomniane.
Co później oznaczał termin „przywilej”?
W średniowieczu termin „przywilej” zaczął być rozumiany jako prawo, które należało do monarchy lub innego najwyższego urzędnika państwowego. Tylko taka osoba mogła zwołać lub rozwiązać parlament, zatwierdzić dowolny akt ustawodawczy, ułaskawić skazanego przestępcę, wypowiedzieć wojnę lub zarządzić rozpoczęcie negocjacji pokojowych itp. Oznacza to, że nawet w tych krajach, w których siła parlamentu była silna (na przykład w Anglii), głowa państwa miała bardzo duże uprawnienia. Chociaż nie zawsze wykorzystywał je w pełni, w zależności od okoliczności.
Oznacza to, że w średniowiecznej Europie termin „przywilej” oznaczał prawo pierwokupu posiadacza najwyższej władzy.
Od około połowy XIX wieku znaczenie słowa „przywilej” znacznie się poszerzyło. Teraz oznaczało to jakiekolwiek prawo pierwokupu, niezależnie od tego, do kogo i na jakiej podstawie należało. Prawo to może dotyczyć zarówno osoby prywatnej, jak i prawnej, a także stanu lub związku państw. To znaczenie terminu „przywilej” przetrwało do dziś.
Można powiedzieć, że określenie „prerogatywa” oznacza wyłączne prawo, które przysługuje każdemu urzędowemu organowi, jak parlament, Duma Państwowa.
