Psychika jest własnością istot wysoce zorganizowanych – ludzi i zwierząt, zdolnością reagowania na otaczający ich świat oraz regulowania swoich zachowań i działań w tym zakresie. To także subiektywny wewnętrzny świat człowieka. Każda osoba ma typowe dla niej właściwości psychiczne.
Pochodzenie właściwości psychiki
Właściwości psychiczne są wynikiem neurofizjologicznej aktywności mózgu. Są ściśle związane z procesami psychicznymi, które w dużej mierze zależą od osobowości jednostki.
Właściwości psychiki są stabilne i determinują pewien typ zachowania i aktywności charakterystyczny dla konkretnej osoby. Powstają i utrwalają się stopniowo w toku życia, w wyniku praktycznej działalności i refleksji otaczającego świata. Wrodzone cechy ciała to tylko skłonności, które w pewnym stopniu predestynują rozwój pewnych właściwości psychicznych u osoby - cech charakteru, skłonności i zainteresowań, mocnych i słabych stron. Są mniej lub bardziej stabilne, ale mogą się zmieniać pod wpływem okoliczności życiowych lub woli osoby do zmiany.
Podstawowe właściwości psychiczne
Zwykle wyróżnia się takie podstawowe właściwości psychiczne, jak temperament, charakter, zdolności i motywacja. Temperament obejmuje zestaw indywidualnych stabilnych właściwości psychofizycznych jednostki, dynamiczne cechy jej zachowania, stany psychiczne i aktywność umysłową. Temperament jest związany z budową ciała. Ludzie zazwyczaj dzielą się na sangwiników, choleryków, flegmatyków i melancholików. Powszechnie przyjmuje się, że temperamentu nie można zmienić, jednak w praktyce czasami można zaobserwować jego zmianę u osób z wiekiem, ze zmianą poziomu hormonów czy stylu życia.
Charakter rozumiany jest jako główne cechy osobowości, które determinują jej zachowanie w społeczeństwie i działania. Te cechy są dość stabilne, ale mogą się zmienić. Należą do nich poczucie własnej wartości, stopień krytyczności i wymagalności wobec siebie i innych, egoizm i altruizm, kolektywizm i indywidualizm, wrażliwość i obojętność, grzeczność i grubiaństwo, prawdomówność i oszustwo, odpowiedzialność i nieodpowiedzialność, wytrwałość i niecierpliwość, inicjatywa i bierność, dokładność niechlujstwo, niezależność, zdecydowanie, wytrwałość, dyscyplina itp.
Zdolności rozumiane są jako stabilne właściwości psychologiczne jednostki, które odróżniają ją od innych. Od nich zależy, jak łatwo dana osoba może osiągnąć sukces w określonej dziedzinie działalności. Zdolności mogą być naturalne, uwarunkowane biologicznie (na przykład wysoki stopień elastyczności ciała) lub rozwijane w ciągu życia. Umiejętności twórcze, komunikacyjne, teoretyczne (do myślenia abstrakcyjno-logicznego), edukacyjne (uczenie się, przyswajanie wiedzy i umiejętności), praktyczne (skłonność do działań praktycznych) itp.
Wreszcie motywacja jest tym, co motywuje osobę do działania. Motywy pochodzą z potrzeb. Ludzie mają podstawowe potrzeby - powietrza, żywności i wody, bezpieczeństwa, schronienia, ruchu fizycznego. Kiedy podstawowe potrzeby są zaspokojone, zaczynają obowiązywać potrzeby wyższego poziomu – miłości, uznania i aprobaty, samorealizacji itp.
